Stil kijk ik voor me uit… machteloos, bijna verdrietig. De patiënt die we al enkele dagen volgen vanwege een zeer nare bacterie heeft net de spreekkamer verlaten. Hij weet dat het ernstig is, maar niet hoe ernstig. De spanning en de stress die de waarheid zouden opleveren, zouden de bacteriële infectie kunnen verergeren. De medicijnen lijken niet aan te slaan. Morgen komt de beste man weer terug. Als de medicijnen dan nog niet aanslaan, zal het hoornvlies bijna doorbroken zijn en kan de infectie de hersenen bereiken. Het UMC wordt ingelicht om een operatiekamer gereed te houden voor een enucleatie. Voor de niet medisch onderlegden onder ons, dit betekent het verwijderen van het oog.
De stage die ik in ’96 liep bij Dr. O.P. van Bijsterveld was alles behalve saai. Een aimabele man met een ongeëvenaarde kennis van oog, infectieziekten én het syndroom van Sjögren. Hij luisterde geduldig naar de verhalen van nieuwe patiënten, die soms al jaren met een oogkwaal rondliepen. Van huisarts naar oogarts naar de volgende oogarts. ‘Bent u in Senegal geweest?’, weer zo’n vraag die ik niet had verwacht. De patiënt keek op en beaamde 5 jaar daarvoor daar op vakantie te zijn geweest. Dr. van Bijsterveld schreef een recept uit en vertelde de man, dat daar een bepaalde infectieziekte heerst die hier niet zo bekend is; ‘Kom over 2 weken maar terug’. En zo ging het regelmatig.
Zijn praktijk was hij gestart omdat hij volgens het UMC met pensioen moest. Maar hij kon niet stil zitten. Hij was er voor zijn patiënten en die konden niet zonder hem. Zijn specialisatie was het syndroom van Sjögren en daar was hij dan ook dag in dag uit mee bezig. Nieuwe Sjögren patiënten die binnenkwamen moesten eerst afleren om die verdomde oogdruppels te gebruiken. Dat verergerde de klachten alleen maar, waardoor er meer gebruikt zou worden. Men was inmiddels al verslaafd geraakt. Als iemand door hem behandeld wilde worden, dan moesten ze er vol voor gaan. Hij had zijn eigen behandelmethode: was er nog een traanklier die nog een beetje werkte, dan moest ook die dood. Een manier van behandelen die hij niet wilde publiceren. Hij was bang dat hij voor gek zou worden verklaard. En uiteraard zou het ook niet goed zijn voor de farmaceuten als niemand meer oogdruppels ging gebruiken. De behandeling duurde gemiddeld een jaar, waarbij de patiënt iedere maand terug kwam voor het aanbrengen van de “pasta”. De naam van het medicijn vertelde hij niemand. Gelukkig waren er destijds nog geen mobieltjes met camera en Google. Alleen de apotheker om de hoek die wist wat het was en… de stagiaires.
Tijdens de opleiding kregen wij les over de instabiele traanfilm en de mogelijke oorzaken. De oorzaak moest behandeld worden, niet het gevolg. De lessen van Luigi Bilotto en consorten kan ik nog zo voor de geest halen. Druppelen vanwege het gevoel van droge ogen was eigenlijk maar voor een korte duur nodig, als het al nodig was.
Dr. van Bijsterveld en ik zaten in een auto met chauffeur. Onderweg naar België waar we heerlijk zouden eten en drinken, waarbij vervolgens de dokter een lezing ging houden over het belang van oogdruppels. We waren daar tenslotte op uitnodiging van een farmaceut en de schoorsteen moest ook roken bij de dokter. Hilarisch natuurlijk om te zien hoe hij daar oogdruppels aan de man aan het brengen was, terwijl zijn praktijk juist draaide op het wegnemen van al die neptranen.
Regelmatig denk ik terug aan mijn dokter. Zo vaak herhaal ik zijn verhaal aan collega optometristen, gewoon om de ogen weer te openen, om mensen zelf weer na te laten denken. Artificial tears kunnen prima kortdurend worden gebruikt, maar als het chronisch is, zoek dan naar de oorzaak en behandel de oorzaak. Je klant of patiënt zal je eeuwig dankbaar zijn en voor je het weet groeit je praktijk door de mond tot mond reclame.
De volgende dag kwam de patiënt terug en we haalden het horlogeglasverband weg. Beiden keken we door de biomicroscoop en haalden opgelucht adem: het hoornvlies toonde herstel. We hebben de patiënt nog een tijd gevolgd en bij zijn ontslag vertelt hoe ernstig het eigenlijk was. Hij was dankbaar dat hij niet exact wist wat de ernst van de situatie was.
Dr. O.P van Bijsterveld heeft bij mij en vele andere stagaires een onuitwisbare indruk gemaakt. Een leermeester voor velen. Hij is vorig jaar, op 2 januari 2021, overleden. Zijn collega’s hebben een stuk over hem geschreven in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, te lezen op mijn website: www.ahofstede.nl/opvanbijsterveld.
Geef als eerste een reactie